Top 11 Sự thật thú vị về ngựa vằn

Sắc đen trắng đối lập của ngựa vằn tạo nên một vẻ đẹp ấn tượng trên nền đồng cỏ khô, nâu và xanh lục của quê hương chúng ở Đông và Nam Phi. Mỗi con ngựa vằn sở hữu những sọc độc đáo riêng biệt, giống như dấu vân tay của con người. Hiện nay có ba loài ngựa vằn: ngựa vằn đồng bằng, ngựa vằn núi và ngựa vằn Grevy, mỗi loài đều mang những kiểu sọc khác nhau. Đối với một số loài, phần da sẫm màu có màu đen, trong khi những loài khác có màu nâu hơn, và một số loài chỉ có sọc trên thân mà không có sọc trên chân.

Bộ lông trắng của ngựa vằn không phải là màu sắc riêng biệt, mà là kết quả của sự vắng mặt sắc tố đen. Chính các sứ giả hóa học quyết định tế bào hắc tố nào mang sắc tố đến phần lông nào, tạo nên hoa văn đen trắng đặc trưng. Do đó, màu đen được xem là màu “mặc định” của ngựa vằn. Bên dưới lớp lông, làn da của ngựa vằn cũng có màu đen. Nếu cạo lông một con ngựa vằn, bạn sẽ khó nhận ra đó là một con vật toàn màu đen.

Các nhà nghiên cứu đã đưa ra nhiều giả thuyết về lý do ngựa vằn có sọc, từ ngụy trang, bảo vệ khỏi kẻ săn mồi đến các dấu hiệu nhận biết độc đáo. Những nghiên cứu gần đây tập trung vào khả năng bảo vệ khỏi ruồi cắn và khả năng điều nhiệt.

Bạn có biết rằng có ba loài ngựa vằn sống trên thế giới? Chúng là ngựa vằn đồng bằng, ngựa vằn núi và ngựa vằn Grévy, tất cả đều thuộc chi Equus, giống như ngựa và lừa.

Ngựa vằn Grévy, chỉ được tìm thấy ở Ethiopia và Kenya, có ngoại hình giống con la với hộp sọ hẹp, cổ khỏe và đôi tai hình nón. Nó có hoa văn sọc hẹp với các sọc đồng tâm ở mông. Nó có phần bụng và gốc đuôi màu trắng. Nó cũng có viền trắng xung quanh mõm.

Loài nhỏ nhất, ngựa vằn núi được tìm thấy ở Nam Phi, Namibia và Angola. Các sọc của ngựa vằn núi có chiều rộng trung bình giữa hai loài còn lại. Các sọc của nó kết nối với một sọc lưng kết thúc bằng một đường kẻ ô vuông trên mông, sọc này cũng có các sọc ngang. Bụng màu trắng, trong khi mõm có màu hạt dẻ hoặc cam. So với các loài khác, hốc mắt của nó tròn hơn và nằm ở vị trí lùi xa hơn.

Ngựa vằn đồng bằng có phạm vi sinh sống kéo dài từ Nam Sudan và miền nam Ethiopia đến các phần phía bắc của Nam Phi. Ngựa vằn đồng bằng có các sọc rộng nằm ngang trên mông. Các quần thể phía bắc có sọc rộng hơn, trong khi các quần thể phía nam có chân và chuông trắng hơn. Các quần thể phía nam cũng có chân và bụng trắng hơn, cũng như có nhiều sọc bóng màu nâu hơn ở giữa các sọc đen. Chúng có đôi chân tương đối ngắn với trường có trán lồi và mũi lõm.

Ngựa vằn là những động vật thông minh và nhạy bén, luôn đề phòng nguy hiểm từ những kẻ săn mồi. Khi phát hiện dấu hiệu nguy hiểm, chúng sẽ sử dụng âm thanh the thé để cảnh báo đồng loại. Thậm chí, trong đêm, ít nhất một thành viên trong đàn sẽ thức để canh gác. Trong những trường hợp nguy cấp, ngựa vằn sẽ đoàn kết sát cánh bên nhau, tạo thành một vòng tròn bảo vệ để xua đuổi kẻ săn mồi. Nếu một con ngựa vằn bị tấn công, những con còn lại sẽ đến bảo vệ nó. Không chỉ phòng thủ, ngựa vằn còn có thể tấn công kẻ thù bằng cách đá, cắn và đẩy. Chúng cũng sẽ thể hiện hành vi hung hăng tương tự khi một con ngựa giống khác cố gắng chiếm lấy đàn của chúng. Một hình thức tự bảo tồn phổ biến hơn của ngựa vằn là chạy; chúng có thể đạt tốc độ lên đến 40-55 dặm một giờ để thoát khỏi nguy hiểm.

Bạn có biết loài ngựa vằn nào sở hữu khả năng leo trèo siêu việt? Đó chính là ngựa vằn núi! Không phải ngẫu nhiên mà chúng chọn nơi ở hiểm trở, trên những đỉnh núi cao. Nhờ có móng guốc cứng và nhọn, chúng dễ dàng chinh phục mọi địa hình dốc đứng, gồ ghề. Ngựa vằn núi thường sinh sống ở độ cao hơn 6.500 feet và sử dụng khả năng leo trèo đáng kinh ngạc này để tìm kiếm thức ăn và nước uống giữa những ngọn núi.

Ngựa vằn núi được chia thành hai loài phụ: ngựa vằn núi Cape, sinh sống ở Nam Phi, và ngựa vằn núi Hartmann, xuất hiện ở các vùng rải rác của Namibia, Angola và Nam Phi. Như tên gọi của chúng, ngựa vằn núi thích sống trên các sườn núi và cao nguyên. Ngựa vằn núi Cape thường được tìm thấy ở độ cao lên tới 2.000 m so với mực nước biển và di cư xuống những nơi thấp hơn trong những tháng mùa đông lạnh giá. Ngựa vằn núi Hartmann, trái lại, thường xuyên di chuyển giữa các ngọn núi và đồng muối.

Bạn có thể sẽ ngạc nhiên khi biết rằng, việc sở hữu một con ngựa vằn là hoàn toàn hợp pháp ở một số bang của Hoa Kỳ. Thậm chí, một số bang còn cho phép bạn tự do sở hữu động vật kỳ lạ với thủ tục giấy tờ tối thiểu, như ở Nevada. Tuy nhiên, bạn sẽ cần phải tìm hiểu kỹ luật pháp tại bang bạn sinh sống, bởi vì có một số bang, chẳng hạn như North Dakota, lại khá nghiêm ngặt về quyền sở hữu vật nuôi kỳ lạ và yêu cầu bạn phải có giấy phép trước khi sở hữu một con ngựa vằn.

Nếu bạn quyết định mua một con ngựa vằn, hãy chuẩn bị sẵn sàng chi một khoản tiền lớn. Giá của một con ngựa vằn có thể thay đổi dựa trên một số yếu tố, bao gồm tuổi, giới tính, chi phí nhập khẩu và giống.

• Tuổi: Những con ngựa vằn non hơn thường có giá cao hơn những con ngựa vằn già hơn, bởi vì chúng sẽ ở với chủ mới trong thời gian dài hơn.
• Giới tính: Những người buôn bán động vật hoang dã thường đặt giá cao hơn cho ngựa vằn đực, vì vậy bạn sẽ phải trả nhiều tiền hơn nếu muốn mua một con ngựa vằn đực.
• Chi phí Nhập khẩu: Ngựa vằn có nguồn gốc từ Châu Phi, vì vậy bạn sẽ phải trả nhiều tiền hơn nếu thú cưng kỳ lạ của bạn được nhập khẩu trực tiếp từ Châu Phi. Nhưng trong trường hợp các nhà lai tạo địa phương đã có mặt trong nước, bạn sẽ phải trả ít hơn vì sẽ không còn bất kỳ chi phí nhập khẩu nào nữa.
• Giống: Ngựa vằn thuần chủng, như ngựa vằn Plains và ngựa vằn Grevy, đắt hơn ngựa vằn lai với ngựa và lừa.

Bạn có biết rằng ngựa vằn đã được lai tạo với các loài động vật khác từ thế kỷ 19 để tạo ra những con lai thú vị? Những con lai này, được gọi là “zebroids”, là kết quả của việc lai tạo ngựa vằn với ngựa, lừa hoặc thậm chí là ngựa vằn khác.

Zebroids thường bị lùn và thường vô sinh do sự khác biệt về nhiễm sắc thể giữa ngựa vằn và các loài động vật khác. Tuy nhiên, chúng có thể kế thừa những đặc điểm tốt nhất của cả hai loài cha mẹ, chẳng hạn như khả năng chống lại bệnh tật của ngựa vằn và sức mạnh của ngựa.

Một số loại zebroids phổ biến bao gồm:

• Zorse: Con lai giữa ngựa vằn đực và ngựa cái.
• Zony: Con lai giữa ngựa vằn đực và ngựa cái.
• Zenkey (Zedonk): Con lai giữa ngựa vằn đực và lừa cái.

Mặc dù việc lai tạo ngựa vằn không phổ biến trong tự nhiên, nhưng việc tạo ra zebroids đã cung cấp cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về di truyền học và sự tiến hóa của động vật. Những con lai này cũng đã trở thành chủ đề thu hút sự tò mò và sự thích thú của con người.

Bạn có biết ngựa vằn có thể ngủ đứng không? Điều này có thể nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng đó là một sự thích nghi đặc biệt giúp chúng tồn tại trong môi trường hoang dã đầy nguy hiểm. Vào ban ngày, ngựa vằn thường ngủ đứng để cảnh giác với những kẻ săn mồi như sư tử, linh cẩu, và báo săn. Cấu trúc cơ xương đặc biệt của chúng cho phép chúng khóa chân tại chỗ, giúp chúng giữ thăng bằng và ngủ ngon giấc mà không bị ngã. Ngay cả khi chợp mắt ngắn, ngựa vằn vẫn có thể phản ứng nhanh chóng trước nguy hiểm. Ngoài ra, cuộc sống hoang dã đầy thử thách đòi hỏi ngựa vằn phải di chuyển liên tục để tìm thức ăn và nước uống, hạn chế thời gian dành cho việc ngủ nằm.

Ngựa vằn là loài động vật tiền xã hội, chúng có thể đứng dậy và tự kiếm ăn ngay sau khi sinh. Ngựa vằn con được sinh ra với sọc nâu và trắng, chúng sẽ chuyển sang màu trưởng thành vào khoảng bốn tháng tuổi.

Ngựa vằn mẹ sẽ giữ con của mình cách xa đàn trong vài ngày để chúng có thể nhận ra mùi hương, giọng nói và ngoại hình của mẹ. Một con ngựa vằn con có thể đứng dậy chỉ sau 6 phút sau khi sinh và chạy được trong vòng 40 phút, điều này giúp chúng thoát khỏi những kẻ săn mồi.

Mặc dù vậy, 50% ngựa vằn con chết trong giai đoạn trứng nước, chủ yếu là do bị sư tử và linh cẩu đốm tấn công. Ngựa vằn con có thể bắt đầu ăn cỏ trong vòng một tuần sau khi sinh, nhưng chúng sẽ tiếp tục bú sữa mẹ trong khoảng 10-16 tháng. Những con ngựa vằn cái thường rời đàn từ một đến ba tuổi để gia nhập đàn độc thân.

Hàng triệu con ngựa vằn, linh dương đầu bò xanh và linh dương khác thực hiện cuộc di cư dài 1.800 dặm hàng năm giữa Serengeti ở Tanzania và Masai Mara của Kenya để tìm kiếm thức ăn và nước uống. Đây là một trong những hiện tượng phi thường nhất trong thế giới tự nhiên. Cũng giống như nhiều loài động vật ăn cỏ lớn khác ở châu Phi, ngựa vằn luôn di chuyển để tìm kiếm thức ăn và nước uống. Ngựa vằn tham gia vào “Cuộc di cư vĩ đại” diễn ra hàng năm ở công viên quốc gia Serengeti, Đông Phi, nơi hàng triệu con ngựa vằn, linh dương đầu bò và các loài linh dương khác di chuyển 500 dặm qua Tanzania và Kenya, qua Serengeti, Maasai Mara, và miệng núi lửa Ngorongoro.

Ngựa vằn được quan sát thấy ở Nam Phi, băng qua 300 dặm theo đường thẳng qua Namibia và Botswana. Đây là cuộc di cư dài nhất trong số tất cả các loài động vật châu Phi. Mặc dù ngắn hơn vòng Đại di cư, nhưng nó chỉ dài hơn theo một hướng. Ngựa vằn thực hiện hành trình di cư dài nhất so với bất kỳ loài động vật nào trên cạn của châu Phi. Ngựa vằn đi xa gấp đôi so với nhà vô địch di cư của Bắc Mỹ, hươu la.

Bạn có biết rằng cả ba loài ngựa vằn còn tồn tại hiện nay đều đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng? Trong số đó, ngựa vằn Grévy là loài có nguy cơ cao nhất, với số lượng cá thể còn lại dưới 2.000 con. Ngựa vằn núi cũng đang bị đe dọa, với số lượng cá thể còn lại ít hơn 35.000 con, trong khi số lượng ngựa vằn đồng bằng đã giảm xuống từ 150.000 đến 250.000 con.

Con người là mối đe dọa lớn nhất đối với quần thể ngựa vằn. Săn bắn và phá hủy môi trường sống là nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm của chúng. Ngoài ra, hạn hán, các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mất đa dạng di truyền do giao phối cận huyết và cạnh tranh thức ăn với gia súc cũng là những yếu tố gây nguy hiểm cho loài động vật này.

Bạn có thể tham gia vào việc bảo vệ ngựa vằn bằng cách ủng hộ các luật chống săn trộm và quyên góp cho các tổ chức bảo tồn động vật hoang dã như Quỹ Động vật Hoang dã Thế giới.