Top 12 Sự thật thú vị nhất về loài chuồn chuồn

Chuồn chuồn là bậc thầy săn mồi. Chúng không chỉ đơn giản đuổi theo con mồi, mà còn sử dụng chiến lược phục kích đầy ấn tượng. Chúng có thể đánh giá tốc độ và quỹ đạo bay của con mồi, điều chỉnh hướng bay và chặn đứng chúng một cách chính xác. Nhờ kỹ năng điêu luyện, chuồn chuồn có tỷ lệ săn mồi thành công lên đến 95%.

Hệ thống thần kinh của chúng cho phép chúng tập trung và định vị mục tiêu rõ ràng, ngay cả khi con mồi bay trong đàn đông đúc. Các nhà khoa học đã phát hiện ra một loại mạch chủ gồm 16 tế bào thần kinh kết nối bộ não của chuồn chuồn với động cơ bay. Hệ thống này giúp chúng theo dõi mục tiêu, tính toán quỹ đạo đánh chặn và điều chỉnh đường đi một cách tinh vi.

Khả năng săn mồi nhanh chóng, hiệu quả và thông minh của chuồn chuồn khiến chúng được ví như những ‘máy bay chiến đấu tàng hình’ của thế giới côn trùng.

Năng lực săn mồi của chuồn chuồn không chỉ ấn tượng bởi chiến lược mà còn bởi khả năng xé toạc con mồi đáng sợ. Hàm dưới của chuồn chuồn có răng, được gọi là “những kẻ có răng” – lý do của cái tên này. Khi săn mồi, chúng chộp lấy con mồi bằng chân, xé toạc cánh bằng hàm răng sắc nhọn để chúng không thể trốn thoát, rồi sau đó xẻ chúng ra từng mảnh mà không cần phải hạ cánh xuống đất.

Bạn có biết điều gì khiến chuồn chuồn có thể dễ dàng bắt mồi và tránh va chạm? Đó là đôi mắt khổng lồ của chúng, chứa đến 30.000 khía cạnh nhỏ, mỗi khía cạnh cung cấp thông tin về môi trường xung quanh. Nhờ đó, chuồn chuồn có tầm nhìn 360 độ, chỉ trừ một điểm mù nhỏ phía sau.

Thật ấn tượng phải không? Nhưng đó chưa phải tất cả. Không chỉ sở hữu tầm nhìn đặc biệt, chuồn chuồn còn có thể nhìn thế giới bằng những màu sắc mà chúng ta không thể tưởng tượng nổi. Nghiên cứu cho thấy, con người chỉ có thị lực ba màu, dựa trên sự kết hợp của màu đỏ, xanh dương và xanh lá cây. Chuồn chuồn, với 11 đến 30 loại protein nhạy cảm với ánh sáng (opsins), có khả năng nhìn thấy những màu sắc mà chúng ta không thể.

Bạn có biết rằng chuồn chuồn đẻ trứng trong nước và ấu trùng của chúng có thể sống dưới nước đến 6 năm? Điều này là do tùy thuộc vào độ cao và môi trường sống, chuồn chuồn có thể ở trong trạng thái ấu trùng trong thời gian dài như vậy. Trong thời gian này, chúng sẽ lột da lên đến 17 lần để phát triển và cuối cùng sẽ bơi lên mặt nước để biến thành những con chuồn chuồn mà chúng ta biết.

Giai đoạn ấu trùng là một khoảng thời gian đặc biệt trong cuộc đời của chuồn chuồn. Chúng thích nghi rất tốt với cuộc sống dưới nước và là những kẻ săn mồi cực kỳ nhanh nhẹn. Thức ăn của chúng bao gồm ấu trùng côn trùng, nòng nọc, cá và thậm chí cả ấu trùng chuồn chuồn khác.

Chuồn chuồn cần được bảo vệ khỏi những nguy hiểm mà con người tạo ra, từ sự ô nhiễm đến việc mất dần môi trường sống. May thay, có rất nhiều khu bảo tồn trên khắp thế giới. Vương quốc Anh đã có khu bảo tồn chuồng chuồn đầu tiên mang tên Trung tâm Chuồn chuồn vào năm 2009.

Theo Guardian, “Nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên Wicken Fen ở Cambridgeshire, trung tâm mới này với hy vọng sẽ làm thay đổi sự suy giảm của 42 loài được tìm ở Anh quốc. Các nhà bảo tồn đang đổ lỗi sự suy giảm này là do việc mất dần các khu đầm lầy, thuốc trừ sâu và tác hại của chúng lên các khu đất nông nghiệp.”

Những người yêu thích chuồn chuồn có thể ghé thăm một khu bảo tồn ở phía Tây nam Hoa Kỳ. Khu ao bảo tồn chuồn chuồn Sanctuary ở Albuquerque, New Mexico, là khu ao bảo tồn đầu tiên của quốc gia này và là nơi có nhiều loài chuồn chuồn đa dạng nhất.

Trên khắp Thái Bình Dương, những người yêu thích chuồn chuồn có thể tận mắt quan sát loài sinh vật này trong nhiều khu bảo tồn động vật hoang dã ở Nhật Bản. Chúng được tạo ra để đảm bảo môi trường sống của con chuồn chuồn cũng như sự đa dạng của loài vật này.

Chuồn chuồn thực hiện nhiệm vụ rất thú vị đó là giúp con người kiểm soát số lượng côn trùng, đặc biệt là những con vật gây hại cho chúng ta nhất chẳng hạn như muỗi và ruồi. Chúng cũng truyền cảm hứng cho chúng ta để tạo ra những công nghệ mới dựa trên kỹ năng bay và tầm nhìn đáng kinh ngạc của chúng. Việc nhỏ nhất mà con người chúng ta có thể là là hỗ trợ việc bảo tồn môi trường sống của chuồn chuồn để chúng có thể tiếp tục tồn tại trong 300 triệu năm nữa.

“, “search_image_keyword”: “dragonfly sanctuary”}

Bạn có biết chuồn chuồn trải qua 3 giai đoạn phát triển: trứng, ấu trùng và trưởng thành? Thời gian chu kỳ sống của chúng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nhiệt độ, nguồn thức ăn và khí hậu.

Chu trình bắt đầu với trứng, được chuồn chuồn cái đặt trong nước ngọt. Chúng có thể đặt trứng trong các khe của cành cây thủy sinh, bên trong thân cây hoặc thậm chí ngâm mình xuống nước và đẻ trứng lên các cây thực vật trong nước. Thời gian trứng nở có thể thay đổi từ vài ngày đến cả năm. Khi nở, ấu trùng non sẽ lột da để trở thành ấu trùng thực sự.

Giai đoạn ấu trùng là giai đoạn thứ hai, khi chuồn chuồn có hình dạng hoàn toàn khác so với con trưởng thành. Tất cả ấu trùng chuồn chuồn và chuồn chuồn kim đều sống dưới nước cho đến khi chúng sẵn sàng lột xác. Trong giai đoạn này, ấu trùng thở qua mang. Mang của ấu trùng chuồn chuồn kim nằm ở cuối bụng, trong khi mang của ấu trùng chuồn chuồn nằm bên trong trực tràng. Chúng bơi bằng cách hút nước vào trực tràng để hô hấp, tạo lực đẩy về phía trước.

Giai đoạn trưởng thành là khi ấu trùng chuồn chuồn ra khỏi nước và tìm nơi ẩn náu. Chúng mở rộng ngực, bộ xương ngoài mở ra và dần dần lộ diện hình dạng trưởng thành. Quá trình này có thể mất một giờ để hoàn thành. Chuồn chuồn trưởng thành non sẽ yếu và nhạt màu, khả năng bay hạn chế. Chỉ vài ngày sau khi lên bờ, chuồn chuồn sẽ phô diễn màu sắc rực rỡ và đạt được khả năng bay rất cao.

Chuồn chuồn là loài côn trùng ăn thịt và không hề kén ăn. Chúng sẽ ăn bất cứ thứ gì có sẵn, bao gồm muỗi, ruồi, thậm chí là cả chuồn chuồn nhỏ. Chuồn chuồn trưởng thành bắt được con mồi trong những chuyến bay, tận dụng tầm nhìn và khả năng bay phi thường của chúng. Để bắt con mồi, chúng tạo ra một cái giỏ bằng chân, sà vào bắt con mồi bằng chân và cắn nó để giữ nó tại chỗ. Chúng thường ăn những gì chúng bắt được khi chúng vẫn đang bay.

Phần lớn cuộc đời của chuồn chuồn được dành trong giai đoạn ấu trùng, nơi nó lột xác từ 6 đến 15 lần. Vào thời điểm chin muồi, nó bò lên khỏi mặt nước và lột xác lần cuối, rũ bỏ lớp da cũ và bay lên với đôi cánh mỏng manh trong suốt. Không giống như bướm và bọ cánh cứng, chuồn chuồn không có giai đoạn nhộng trung gian trước khi trưởng thành. Bởi vì điều này, chuồn chuồn còn đượ gọi là một dạng biến thái “không hoàn chỉnh”.

Chuồn chuồn không chỉ là loài côn trùng đẹp mắt mà còn gắn liền với nhiều câu tục ngữ và trò chơi dân gian của Việt Nam. Có câu:

• Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão.

hay

• Chuồn chuồn bay thấp trời mưa,
  Bay cao trời nắng, bay vừa trời râm.

Đồng dao Việt Nam cũng có câu: Chuồn chuồn cắn rốn, bốn ngày biết bơi, với “niềm tin” rằng nếu ai đó bắt buồn chuồn cho cắn rốn thì có thể biết bơi.

Bắt chuồn chuồn là một thú vui của trẻ em ở khu vực nông thôn Việt Nam vào những ngày hè, với các câu đồng dao như:

Chuồn chuồn có cánh thì bay, Có thằng cu Tí thò tay bắt chuồn.

Chuồn chuồn có cánh thì bay, Có thằng kẻ trộm bắt mày đi tu…

Tại Trung Quốc từ thời nhà Thương, có một loại đồ chơi mang tên chuồn chuồn tre. Người ta lấy mảnh tre vót mỏng như cánh quạt máy bay trực thăng, ở giữa khoan một cái lỗ, cắm trục tre, khi chơi dùng hai bàn tay kẹp trục xoay mạnh, chuồn chuồn tre sẽ bay lên trên không.

Tại Việt Nam người ta cũng làm ra những con chuồn chuồn đồ chơi từ lá cây, kim loại…, và thường được bày bán ở vỉa hè hay trong các cửa hàng lưu niệm.

“, “search_image_keyword”: “dragonfly”}

Bạn có biết chuồn chuồn đã xuất hiện trên trái đất từ thời cổ đại, trước cả khủng long khoảng 300 triệu năm trước? Điều này chứng tỏ loài côn trùng này đã tồn tại và thích nghi với môi trường sống rất lâu đời. Hầu hết cuộc đời của chuồn chuồn diễn ra dưới nước dưới dạng ấu trùng, chúng có thể sống dưới nước từ 1 đến 5 năm. Khi trưởng thành, chuồn chuồn chỉ sống trung bình khoảng 5 tuần. Chuồn chuồn là một phi công bậc thầy, chúng có thể bay với tốc độ đáng kinh ngạc, gấp 100 lần chiều dài cơ thể trong một giây. Chuồn chuồn đực có lãnh thổ riêng và sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ nó. Loài côn trùng này còn sở hữu tầm nhìn 360 độ, giúp chúng quan sát môi trường xung quanh một cách toàn diện. Tại đảo Bali, Indonesia, chuồn chuồn dường như là một nguồn thức ăn phổ biến. Và theo một số truyền thuyết, nếu một con chuồn chuồn đậu trên đầu bạn, đó là điềm may mắn.